Os altos cargos cientificos aínda é cousa de homes

Os cargos de responsabilidade no mundo académico e científico seguen sendo en España cosa de homes. Só tres dos rectorados das 50 universidades públicas están ocupados actualmente por mulleres, e estas non dirixen nin un só dos oito organismos públicos de investigación (OPI), cuxo buque insignia é o Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC). O que deberían baluartes da innovación parecen reductos de machismo. Os datos figuran no informe ?Científicas en cifras. 2015?, presentado este martes pola secretaria de Estado de Investigación, Carmen Vea, que admitiu descoñecer exactamente as causas dunha desigualdade tan acusada. ?É extremadamente complicado saber por que as mulleres non están na escala que lles corresponde. Nalgúns casos, é a propia muller a que decide non seguir avanzando pero ás veces faio lastrada por barreiras sociais que llo impiden". É aí onde, segundo Vela, hai que actuar para "facer que a contorna favoreza a promoción das mulleres na maior cantidade posible e a maior velocidade". AS CÁTEDRAS MARCAN A DESIGUALDADE Entre os estudantes e quen obteñen os doctorados non se aprecia xa ningunha brecha entre sexos. Nos alumnos de grado, por exemplo, as mulleres dominan con ata o 57% da porcentaxe total. En tese doctorales aprobadas, a paridade é total: metade homes, metade mulleres, pero nas prazas de catedráticos e directivos de universidade é onde a brecha ábrese: o 79% son homes. E entre os rectores a porcentaxe alcanza o 93%. O estudo tamén recolle que no 2015 os homes ocupaban o 61% dos postos de vicerrector, o 73% dos decanatos e o 82% das direccións de institutos ou centros dependentes dos OPI. Como na universidade pública só os catedráticos pode optar ao rectorado, as mulleres parten xa con moita desventaja. "Quizais deberiamos empezar por aquí, asegurando a equidad de xénero na composición dos comités encargados de evaluar os méritos para acceder a un posto investigador e nos tribunais responsables das oposicións", indicou neste sentido a secretaria de Estado. DISCRIMINACIÓN EVIDENTE Para unha das tres mulleres rectoras, Margarita Arboix (Universitat Autònoma de Barcelona), á marxe doutras cuestións, ?é evidente que hai unha parte de discriminación por razóns de xénero? á hora de alcanzar os rectorados. Araceli Maciá, rectora da UNED entre o 2001 e o 2005, recordou que moitos "non encaixaron demasiado ben que lles mandase unha muller, sobre todo para os maiores". "Chegáronme a dicir que si pretendía que un ama de casa levase unha universidade?, recordou en declaracións a ?A Sexta?. As outras dous actuais rectoras son Nekane Balluerca (Universidade do País Vasco) e Alicerce Aranda (Universidade de Granada). No 2015, cando se fixo o estudo, esta última era a única en toda España. MELLOR NA PRIVADA Máis aló das opinións, o informe arroxa algunha luz sobre as posibles causas. É significativo, por exemplo, que na universidade privada si se cumpre a proporción de igualdade que se considera óptima na horquilla do 60/40. O 57% dos catedráticos e directivos son varóns, fronte ao 43% de mulleres. Comparando co resto de países europeos, a situación non é moi diferente: a media de mulleres catedráticas é a mesma, o 21%. Un dos factores que tamén influíu é a congelación dos persoais debido aos recortes. ?Para que se incorporen mulleres en todas as escalas o primeiro que ten que ocorrer é que se creen novas prazas. A situación foi complexa ata o 2015, ano en que se recuperou o 100% na taxa de reposición", admitiu Vea, logo de recordar que ata entón as convocatorias roldaban as 20 ou as 30 prazas, e así é difícil mellorar a presenza de mulleres?. SEN CAMBIOS EN OITO ANOS Este factor explica tamén por que a porcentaxe de científicas no cómputo global mantense estable durante os últimos oito anos. Dos 200.000 científicos que traballan en España, uns 80.000 (39%) son mulleres. Unha porcentaxe superior ao da media da UE, que é do 33%, pero que non experimentou ningún cambio desde 2007. A porcentaxe de investigadoras en universidades e centros públicos de investigación é algo máis alto, do 40%, mentres que no sector industrial baixa ao 31%, un dato que non é malo si compárallo coa media europea (20%). Segundo a secretaria de Estado, o dato da UE vén lastrado pola escasa presenza de mulleres científicas no sector industrial alemán, o máis potente de longo. Para romper coa desigualdade tamén hai que mirar fóra dos centros de traballo. Segundo Vela, sen un reparto equitativo das tarefas domésticas, á muller quédalle moito menos tempo que ao home para o seu desenvolvemento profesional ou persoal.